VNSL: PHẦN HAI - THỜI KỲ BẮC THUỘC
3/ THUỘC NHÀ TẤN(265-420)
Kể từ lúc lên ngôi
Vua nhà Tấn, Vũ Đế
Đã tính kế lâu dài
Chọn người thân, kẻ thuộc
Phong vương tước tràn lan
Rồi sai đi trấn giữ
Những cứ địa trọng yếu
Tạo vây cánh cho mình.
Nhưng cũng vì lẽ ấy
Xảy ra chuyện dấy binh
Giữa anh em thân tộc
Gây cuộc loạn bát vương(1)
Khiến cốt nhục tương tàn
Mà ngôi vua cũng nhược(2)!
Bắt được cơ hội vàng
Bấy giờ ở tây bắc
Người các rợ(3) nổi lên
Chiếm lĩnh dần địa thế
Từ phía tây tiến về
Vùng Bắc sông Trường Giang
Họ xưng vương, xưng đế
Trước sau, mười sáu nước
Ấy là loạn Ngũ Hồ(4)!
Mất phần đất tây bắc
Năm ba trăm mười bảy
Vua Tấn phải lao đao
Dời đô về Kiến Nghiệp;
Kịp giữ đất đông nam
Xây dựng lại cơ đồ
Là việc nhà Đông Tấn!
*CHIẾN TRANH VỚI NƯỚC LÂM ẤP:
Chuyện lấn cấn bên Tàu
Bên ta cũng vạ lây
Khắp đó đây loạn lạc
Bọn quan tham vơ vét
Họ chém giết lẫn nhau
Hòng tranh quyền đoạt lợi
Róc cạn cả máu xương
Người Giao Châu thậm khổ!
Nội tình là như thế
Chưa kể giặc ngoại xâm
Từ phía nam, Lâm ấp(5)
Chúng tấp nập kéo qua
Tranh nhau mà cướp phá...
Như lá thu phờ phạc
Loạn lạc thêm loạn lạc!
Năm ba trăm năm ba(6)
Đời vua Tấn Mục Đế
Ở Giao Châu lúc này
Thứ sử là Nguyễn Phu
Đem quân đánh Lâm ấp
Khác nào như chẻ tre
Hơn năm mươi đồn lũy
Bị công phá tan tành...
Năm ba trăm chín chín(7)
Vua Lâm ấp bấy giờ
Là vua Phạm Hồ Đạt
Cầm quân đánh Giao Châu
Chiếm được Cửu Chân quận
Cả và quận Nhật Nam
Cũng vào tay vua ấy...
Sau nhờ ông Đỗ Viện
Thái thú Giao Chỉ quận
Đi đánh quân Lâm ấp
Lấy lại cả hai quận;
Ông Đỗ viện thành công
Được phong làm thứ sử
Nắm giữ đất Giao Châu.
Năm bốn trăm mười ba
Cửu Chân lại dậy sóng
Bọn Hồ Đạt hung hăng
Lại xâm lăng cướp phá;
Bấy giờ Đỗ Tuệ Độ
Thứ sử đất Giao Châu
Thay thế ông Đỗ Viện
Dẫn quân đi đuổi đánh
Chém được tướng Lâm ấp
Bắt trói cả trăm binh...
Rồi để trừ hậu họa
Năm bốn trăm hai mươi
Thứ sử Đỗ Tuệ Độ
Cất binh sang Lâm ấp
Tàn phá, quyết thị uy
Những năm liền sau đó
Người Lâm ấp quy phục
Đem vàng bạc, đồi mồi
Và những đồ quý giá
Mà cống tiến Giao Châu
Đất Giao Châu từ đó
Mới tạm được bình yên!
Chú thích:
(1) Loạn bát vương: cuộc binh đao giữa tám thân vương đời nhà Tấn,
vì muốn tranh giành quyền lực của nhau.
(2) Nhược: yếu kém
(3) Các rợ: là 5 rợ: rợ Hung nô và rợ Yết(chủng loại Mông cổ), rợ
Tiên ti(chủng loại Mãn châu), rợ Chi và rợ Khương(chủng loại Tây tạng).
(4) Loạn Ngũ Hồ là do người của 5 rợ ở vùng tây bắc nổi lên đánh
chiếm đất đai của nhà Tấn; họ xưng đế xưng vương cả thảy có đến 16 nước nhỏ ở
vùng tây bắc lúc ấy.
(5) Nước Lâm ấp: sau gọi là Chiêm thành, ở từ quận Nhật nam vào
cho đến Chân lạp(từ Quảng bình, Quảng trị cho đến phần đất phía nam nước ta
ngày nay).
(6) Năm ba trăm năm ba: năm 353
(7) Năm ba trăm chín chín: năm 399
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét