VIỆT NAM SỬ LƯỢC TRONG THƠ
VNSL: PHẦN BA - THỜI KỲ TỰ CHỦ
III-
LÝ THÁNH TÔNG(1054-1072):
1/ VIỆC CHÍNH TRỊ:
Vua Thái Tông qua đời
Thái tử là Nhật Tôn
Lên trị vì đất nước
Xưng là Lý Thánh Tông
Rồi ngài đổi quốc hiệu(1)
Gọi là nước Đại Việt.
Nhà vua thiệt nhân ái
Yêu dân như yêu con;
Thương cả người tù tội
Chẳng để họ đói rét
Việc xét hỏi nghi phạm
Vua lệnh cho quan án
Cấm ngặt chuyện bức cung;
Cũng bởi vua nhân từ
Trăm họ đều mến phục
Lòng người được cảm hóa
Giặc giã ít xảy ra.
Vua cũng mong khai hóa
Khuyến khích nền văn học
Bởi thương dân kém hiểu
Ngài lập ra văn miếu:
Thờ Chu Công, Khổng Tử
Và thờ kính chư hiền(2)
Được khởi đầu từ đấy!
Vua Thánh Tông khi ấy
Đổi mới việc quân binh
Ngài định ra quân hiệu;
Chia quân thành bốn bộ
Tiền, hậu và tả, hữu
Cả thảy một trăm đội
Mỗi đội có cung thủ
Lính kỵ, lính bắn đá;
Phiên binh(3) thì không vậy
Loại nào ra loại nấy
Mỗi loại một đội riêng.
Một sự thật hiển nhiên
Vẻ vang cho nhà Lý
Binh pháp ta, bấy giờ
Tiếng đồn xa bờ cõi
Nhà Tống ở bên Tàu
Thấy hay, họ bắt chước!
2/ LẤY NƯỚC CHIÊM THÀNH:
Nước Chiêm Thành hồi ấy
Sang quấy phá liên miên
Khiến dân ta khốn khổ
Vua ta có lòng nhân
Vì dân mà đánh giặc
Lần đầu chẳng thành công
Ngài đem quân trở về
Về đến Châu Cư Liên
Vua nghe biết tin nhà
Bà Nguyên phi(4) giám quốc
Đất nước vẫn bình yên
Vua trong lòng biết thế
Ngài dẫn binh quay lại
Tiến đánh quân Chiêm Thành
Bắt được vua Chế Củ
Năm đó, năm kỷ dậu
Năm: một nghìn sáu chín(5)
Chế Củ xin chuộc tội
Cắt đất mà dâng vua
Gồm ba châu cả thảy:
Thứ nhất, châu Địa Lý
Thứ nhì, châu Ma Linh
Thứ ba, châu Bố Chính(6)
Vua Thánh Tông chấp thuận
Cho Chế Củ hồi hương!
Thế rồi, năm nhâm tý
Năm: một nghìn bảy hai(7)
Vua Thánh Tông khuất núi
Trị vì mười bảy năm
Ngài thọ năm mươi tuổi!
Chú thích:
(1) Đổi quốc
hiệu: nước ta từ thời nhà Đinh đến lúc bấy giờ vẫn gọi là Đại Cồ Việt, nay đổi
tên thành nước Đại Việt
(2) Chư hiền:
72 môn đồ của Khổng Tử
(3) Phiên
binh: binh lính ở các vùng sâu vùng xa
(4) Nguyên
phi: Nguyên phi Ỷ Lan, vợ của vua Lý Thánh Tông
(5) Một nghìn
sáu chín: 1069
(6) Địa Lý,
Ma Linh, Bố Chính: ba châu này thuộc tỉnh Quảng Bình, Quảng Trị ngày nay
(7) Một
nghìn bảy hai: 1072
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét