VIỆT NAM SỬ LƯỢC TRONG THƠ
VNSL: PHẦN BA - THỜI KỲ TỰ CHỦ
Chương III: NHÀ TIỀN
LÊ(980-1009)
I-
LÊ ĐẠI HÀNH(980-1005):
Vốn người làng Bảo Thái(1)
Từ khi còn trai trẻ
Lê Hoàn đã xa quê
Đầu quân theo Đinh Liễn
Trải bôn ba đã từng
Mà công lao cũng lắm;
Ngày nhà Đinh dựng nghiệp
Tiên Hoàng đế lên ngôi
Lê Hoàn được phong chức
Làm Thập đạo tướng quân;
Rồi khi Tiên Hoàng mất
Tự quân(2) còn quá nhỏ
Nhà Tống muốn xâm lăng
Binh tướng chẳng đặng đừng
Tôn Lê Hoàn làm vua;
Lê Hoàn lên ngôi vua
Xưng là Lê Đại Hành
Đặt niên hiệu: Thiên Phúc.
Để đối phó với Tàu
Vua sai sứ đưa thư
Coi như của Đinh Tuệ
Sang dâng cho nhà Tống
Ý trong thư nói rằng
Vệ vương là Đinh Tuệ
Cầu phong cùng nhà Tống.
Nhà Tống chẳng tin gì
Biết là kế hoãn binh
Sai sứ trách Đại Hành
Rằng: “Sao lại xưng đế?
Lệnh vua Tống thế này
Nhà Đinh theo truyền tập
Cũng đã được ba đời
Vậy, phong cho Đinh Tuệ
Nay làm quan Thống soái
Phó quan là Lê Hoàn!”
Rồi sứ giả nói: thêm
Đinh Tuệ còn trẻ tuổi
Nếu việc chẳng thể kham
Thì Tuệ cùng thân mẫu
Đều phải sang bên Tàu
Để mà chầu nhà Tống
Trách nhiệm thuộc Lê Hoàn
Một khi việc xong xuôi
Lê Hoàn được phong chức!
Lê Đại Hành hoàng đế
Lẽ nào chịu nghe theo
Bèn sửa sang phòng bị
Chống lại bọn quân Tàu.
II-
PHÁ QUÂN NHÀ TỐNG:
Tháng ba, năm tân tỵ
Năm chín trăm tám mốt(3)
Võ tướng Tôn Toàn Hưng
Đi cùng Hầu Nhân Bảo
Đem quân tới Lạng Sơn
Thủy lộ, có Lưu Trừng
Dẫn thuyền binh một đạo
Tiến vào Bạch Đằng giang.
Nhà vua Lê Đại Hành
Đem binh thuyền chống giữ
Ở giữa sông Bạch Đằng
Thế giặc Tàu rất mạnh
Vua Đại Hành lùi binh;
Cùng ngay trong lúc ấy
Lục quân(4) Hầu Nhân Bảo
Đã đến ải Chi Lăng.(5)
Vua Đại Hành tức tốc
Sai người đi trá hàng
Dụ dẫn Hầu Nhân Bảo
Đưa vào nơi hiểm yếu
Và trong lúc bất ngờ
Bắt Bảo mà giết đi;
Như rắn đã mất đầu
Bọn giặc Tàu rối loạn
Quan quân ta đuổi đánh
Chém giết hơn một nửa
Truy sát đám tàn binh
Ta bắt được hai tướng;
Bọn Lưu Trừng thấy vậy
Vội rút thủy quân về.
Tuy là ta thắng giặc
Nhưng biết rõ lực mình
Kế dài lâu phải tính
Vua sai sứ sang Tàu
Trả Tàu hai viên tướng
Và hứa sẽ cống triều
Cũng vì trong lúc ấy
Ở phía bắc nước Tàu
Giặc Khiết Đan đang phá
Vua nhà Tống thấy vậy
Đành thuận nghe theo sứ
Ngừng cuộc chiến phía nam
Phong cho vua Đại Hành
Chức quan Tiết độ sứ.
Năm chín trăm chín ba(6)
Lệnh từ vua nhà Tống
Sách phong cho Đại Hành
Làm Giao chỉ quận vương;
Năm chín trăm chín bảy(7)
Nhằm vào năm đinh dậu
Nhà Tống lại gia phong
Cho vua Lê Đại Hành
Danh hiệu Nam Bình vương;
Những lần đón sứ giả
Vua Đại Hành phụng chiếu
Nhưng vua không quỳ lạy
Lấy cớ là đau chân
Nhà Tống biết rõ thừa
Đó chỉ là cái cớ
Họ vẫn phải làm ngơ!
III-
ĐÁNH CHIÊM THÀNH:
Hồi mới lên ngôi vua
Lê Đại Hành sai sứ
Sang thăm nước Chiêm Thành
Vua Chiêm Thành chẳng nể
Bắt sứ giả của ta
Giam lại, không cho về
Vua “Đại Hành giận lắm
Nhưng mặt bắc chưa yên
Vua tạm quên việc ấy
Bây giờ vua đã rảnh
Đem binh đánh Chiêm Thành
Chiếm giữ được kinh đô
Bắt được người được của
Chiêm Thành, kể từ đấy
Phải triều cống nước ta.
IV-
VIỆC ĐÁNH DẸP VÀ SỬA SANG TRONG NƯỚC:
Triều vua Lê Đại Hành
Có nhiều quan đại thần
Nhất là Phạm Cự Lượng
Rồi đến Ngô Tử An
Và cả ông Từ Mục
Đã hết lòng phò vua
Giúp vua cai trị nước
Trước hết, là luyện quân
Sau, sửa sang mọi việc
Đặt luật lệ nghiêm minh.
Bấy giờ ở trong nước
Một số các động Mường
Một vài ba châu quận
Có những người làm phản
Nhà vua Lê Đại Hành
Thân chinh đi đánh dẹp
Quân nhà vua đến đâu
Giặc tan hàng ở đấy
Bốn chín động Hà Man(8)
Cùng các nơi châu quận
Kẻ phản nhịch không còn
Thanh thế của nhà vua
Lẫy lừng vang khắp chốn.
Năm một nghìn lẻ năm
Vua Lê Đại Hành mất
Thọ sáu mươi lăm tuổi
Làm vua hăm bốn năm!
Chú thích:
(1)
Làng Bảo Thái: thuộc huyện Thanh Liêm, tỉnh Hà
Nam ngày nay
(2)
Tự quân: chỉ người đang làm vua lúc bấy giờ, tức
là Vệ vương Đinh Tuệ
(3)
Năm chín trăm tám mốt: năm 981
(4)
Lục quân: bộ binh
(5)
Chi Lăng: thuộc Ôn Châu, tỉnh Lạng Sơn
(6)
Năm chín trăm chín ba: năm 993
(7)
Năm chín trăm chín bảy: năm 997
(8)
Bốn chín động Hà Man: 49 động Hà Man(thuộc huyện
Thạch Thành, tỉnh Thanh Hóa)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét