VIỆT NAM SỬ LƯỢC TRONG THƠ
VNSL: PHẦN BA - THỜI KỲ TỰ CHỦ
Chương II: NHÀ ĐINH(968-980)
I-
ĐINH TIÊN HOÀNG(968-979):
Tiểu sử
Đinh Tiên Hoàng:
Tên là
Đinh Bộ Lĩnh
Quê ở động
Hoa Lư(1)
Cha là
Đinh Công Trứ
Làm thứ
sử Hoan châu
Dưới thời Dương Diên Nghệ;
Rồi thì, cha mất sớm
Lĩnh theo mẹ về quê
Ngày ngày cùng chúng bạn
Một lũ trẻ chăn trâu
Lấy bông lau làm cờ
Bày trận giả đánh nhau
Lĩnh tỏ ra gan dạ
Trẻ chăn trâu phục tài
Chúng khoanh tay làm kiệu
Lĩnh ngồi cho chúng rước
Oai như một vị vua;
Và khi Lĩnh trưởng thành
Nhiều người làng theo phục
Nhưng rồi chuyện xảy ra
Lĩnh bất hòa với chú
Đành rời bỏ làng quê
Cùng con là Đinh Liễn
Tìm đến Trần Minh công
Một Sứ quân bấy giờ!
Thấy Bộ Lĩnh khôi ngô
Trần Minh công yêu mến
Giao cho giữ binh quyền;
Hồi Minh công khuất núi
Đinh Bộ Lĩnh dời binh
Về Hoa Lư đóng giữ
Chiêu mộ thêm hào kiệt...
Năm chín trăm năm mốt(2)
Hai vua nhà Hậu Ngô
Đem quân vô đánh dẹp
Nhưng họ chẳng thành công
Hậu Ngô vương qua đời
Đinh Bộ Lĩnh nổi lên
Trước, dẹp yên Phạm Phòng
Sau, phá Đỗ Cảnh Thạc
Rồi đánh đâu được đấy
Chỉ trong vòng một năm
Ông lập nên nghiệp đế
Được binh tướng mến mộ
Gọi là Vạn Thắng vương!
Năm chín trăm sáu tám(3)
Vạn Thắng vương lên ngôi
Xưng là Tiên Hoàng đế
Quốc hiệu: Đại Cồ Việt
Đóng đô ở Hoa Lư
Tiên Hoàng xây cung điện
Lập nghi lễ triều đình
Sắp đặt các chức quan
Cả hai bên văn võ.
Bấy giờ vua tuyên phong:
Lê Hoàn, một võ tướng
Làm Thập Đạo tướng quân;
Lại phong cho Nguyễn Bặc
Phẩm hàm Định quốc công;
Con vua là Đinh Liễn
Được nhà vua phong vương
Gọi là Nam Việt vương.
Rồi đến năm canh ngọ
Năm chín trăm bảy mươi
Tiên Hoàng đặt niên hiệu
Là: Thái Bình nguyên niên
Mở thêm trang sử mới
Cho nước Đại Cồ Việt.
Chuyện trong nhà của vua
Kể quá là sung túc
Vua lập ngôi hoàng hậu(4)
Cả thảy có năm bà
Đều được làm hoàng hậu.
Cũng cùng trong năm ấy
Năm chín trăm bảy mươi
Tống Thái Tổ, vua Tàu
Sai Phan Mỹ cầm quân
Đi đánh chiếm Nam Hán;
Nhìn thấy trước nguy cơ
Sẽ có ngày thọ địch
Tiên Hoàng liền sai sứ
Sang thông hiếu với Tàu.
Năm chín trăm bảy hai(5)
Vua lại sai Đinh Liễn
Mang cống lễ sang Tàu
Vua Tống chẳng đắn đo
Vội cho người đi sứ
Qua mãi tận Hoa Lư
Phong cho Đinh Tiên Hoàng
Làm Giao Chỉ quận vương
Nam Việt vương Đinh Liễn
Thì phong: Tĩnh Hải quân
An Nam Tiết độ sứ
Kể từ đó trở đi
Nước ta thường giữ lệ
Sang triều cống nước Tàu
Ngõ hầu được an dân!
Ngoài, kết mối bang giao
Trong, chăm lo trị nước
Thời trước, buổi loạn ly
Nhiều kẻ quen làm càn
Nay, họ còn thói cũ
Chẳng giữ luật cho nghiêm
Đinh Tiên Hoàng thấy thế
Đặt vạc dầu trước điện
Nuôi hổ báo trong vườn
Lệnh phạt nặng kẻ gian
Trừng trị ai làm ác
Nhờ hình luật uy nghiêm
Dân bình yên vui sống.
Còn nói về việc binh
Tiên Hoàng chia thành đạo
Mỗi đạo có mười quân
Một quân có mười lữ
Một lữ có mười tốt
Một tốt có mười ngũ
Một ngũ có mười người.
Việc binh, việc trị nước
Việc ngoài nước cũng thông
Việc trong nhà lại rối
Tiếc thay cho Tiên Hoàng
Đã bỏ trưởng lập ấu
Chọn con út: Hạng Lang
Đặt lên ngôi thái tử
Khiến lòng người không phục;
Nam Việt vương Đinh Liễn
Là con trưởng của vua
Thuở hàn vi, loạn lạc
Đã trận mạc xông pha
Theo cha vào sinh tử
Nay sự thể thế này
Vương lấy làm tức giận
Sai người giết Hạng Lang!
Năm chín trăm bảy chín(6)
Nhà vua Đinh Tiên Hoàng
Cùng Nam Việt vương: Liễn
Bị nghịch thần ám hại
Hắn tên là Đỗ Thích
Đã ôm mộng từ lâu
Muốn lên ngôi hoàng đế.
Tôi trung của Tiên Hoàng
Không thể để hắn yên
Họ hiệp nhau truy cứu
Tên Đỗ Thích đi đời;
Rồi họ bàn bạc nhau
Tôn Vệ vương Đinh Tuệ
Lên nối nghiệp Tiên Hoàng
Đinh Tiên Hoàng làm vua
Trải mười hai năm trời
Đời sau còn nhớ mãi
Người anh hùng oai danh
Thuở nhỏ đã có tài
Bày trận giả mà chơi
Khơi nguồn cho nghiệp đế!
Chú thích:
(1)
Động Hoa Lư: thuộc huyện Gia Viễn, tỉnh Ninh
Bình
(2)
Năm chín trăm năm mốt: năm 951
(3)
Năm chín trăm sáu tám: năm 968
(4)
Hoàng hậu: Đinh Bộ Lĩnh có 5 người vợ trước khi
làm vua, khi trở thành Tiên Hoàng đế ông đã lập ngôi hoàng hậu cho cả 5 bà cùng
một lúc
(5)
Năm chín trăm bảy hai: năm 972
(6)
Năm chín trăm bảy chín: năm 979
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét