VIỆT NAM SỬ LƯỢC TRONG THƠ
VNSL: PHẦN BA - THỜI KỲ TỰ CHỦ
2/ THOÁT HOAN SANG ĐÁNH LẦN
THỨ HAI:
Tháng hai năm đinh hợi
Nghìn hai trăm tám bảy(1)
Nguyên chủ ở bên Tàu
Kén lấy bảy vạn quân
Chọn năm trăm chiến thuyền
Sáu nghìn quân Vân Nam;
Và mười lăm nghìn lính
Thuộc bốn châu ngoài bể(2)
Còn thái tử Thoát Hoan
Được làm Đại nguyên súy
Vua chọn Áo Lỗ Xích
Làm Bình chương chính sự
Giao cho A Bát Xích
Chức: Hành tỉnh tả thừa
Ô Mã Nhi, Phàn Tiếp
Làm Tham tri chính sự
Tất cả dẫn quân đi
Hơn ba mươi vạn lính
Sang đánh nước An Nam
Trong bụng là như thế
Ngoài mặt vẫn giả danh
Đưa Trần Ích Tắc về
Làm An Nam quốc vương.
Vua sai Trương Văn Hổ
Dẫn đoàn thuyền chở lương
Hơn mười bảy vạn thạch(3)
Đi dọc theo đường biển
Hòng tiếp tế quân Nguyên.
Tháng mười một năm ấy
Quân Nguyên chia hai ngả
Từ Châu Khâm, Châu Liêm
Nhắm Tư Minh mà tiến.
Khi đến châu Tư Minh
Thoát Hoan sai Trương Ngọc
Lãnh hai ngàn binh lính
Trông coi thuyền tải lương
Và thuyền chở khí giới;
Lại sai Trình Bằng Phi
Cùng ông Áo Lỗ Xích
Mỗi người một vạn quân
Tiến lên theo đường bộ;
Ô Mã Nhi, Phàn Tiếp
Dẫn năm trăm chiến thuyền
Cùng tiến về An Nam.
Từ biên giới An Nam
Tin về Thăng Long thành
Bấy giờ vua Nhân Tông
Trao quyền cho Quốc Tuấn
Chia quân ra phòng thủ
Quốc Tuấn liền tuân mệnh
Lệnh cho Trần Nhật Duật
Cùng với ông Nguyễn Khoái
Đem theo ba vạn quân
Lên Lạng Sơn chặn địch;
Lệnh cho Trần Quốc Toản
Cùng ông Lê Phụ Trần
dẫn đi ba vạn lính
Vào trấn thủ Nghệ An;
Vương thống lĩnh đại quân
Ra Quảng Yên chống giữ.
Vừa tới đất Quảng Yên
Hưng Đạo Vương chỉ thị:
Cánh tiền quân đi trước
Đến gần châu Tư Minh
Chia nhau về ba nẻo(4)
Đóng đồn ngăn chặn địch:
Đồn thứ nhất tên Sa
Đồn thứ hai tên Từ
Đồn thứ ba tên Trúc;
Quân, tướng đều nghiêm túc
Tức tốc đi thi hành;
Cánh thứ hai nhận lệnh
Ra cửa sông Đại Than(5)
Chặn quân địch ở đấy;
Đại binh cùng Quốc Tuấn
Đóng trên núi Phù Sơn
Ngọn núi vẫn xanh mơn
Sừng sững đón quân thù.
Vừa đến được An Nam
Trình Bằng Phi xông xáo
Đánh vào Trúc, Từ Sa
Ba đồn bị thua cả
Ông ta xua binh tới
Đánh lên trại Phù Sơn;
Núi Phù Sơn chập chùng
Tên bắn xuống như mưa
Quân Nguyên thiệt mạng nhiều;
Vẫn không chịu lùi bước
Nhận được thêm viện binh
Trình Bằng Phi quay lại
Tấn công trại Phù Sơn
Hưng Đạo Vương yếu thế
Tạm cho quân rút về;
Mé cửa sông Đại Than
Cũng không ngăn nổi địch
Tất cả đều lui binh
Đóng bên sông Vạn Kiếp!
Liên tiếp thắng quân Trần
Thoát Hoan bèn xốc tới
Chiếm lấy núi Phả Lại(6)
Đoạt được núi Chí Linh(7)
Sai quân binh hạ trại
Lập căn cứ bố phòng.
Trình Bằng Phi nhận lệnh
Lĩnh hai mươi nghìn quân
Đi đánh đồn Vạn Kiếp;
Tướng quân A Bát Xích
Cùng với Ô Mã Nhi
Từ phía sông Lục Đầu
Chúng vừa đi vừa đánh
Giục chiến thuyền chạy mau
Ép sát quân nhà Trần
Quân nhà Trần thua chạy
Lui về sông Hồng Hà.
Thấy quân nhà nguy cấp
Quốc Tuấn gấp lui về
Trấn giữ thành Thăng Long
Đồng thời, vương ra lệnh
Một quan tướng giỏi giang
Lo hộ giá Thượng Hoàng
Cùng vua Trần Nhân Tông
Theo cửa sông Giao Thủy(8)
Giong buồm ra biển lớn
Vòng lên mạn Tháp Sơn.(9)
Xa giá đương trên đường
Ô Mã Nhi đuổi gấp
Thượng Hoàng và Nhân Tông
Xuống thuyền vào Thanh Hóa
Ô Mã Nhi đuổi hoài
Chẳng thấy bóng vua đâu
Hắn bực tức quay về
Qua địa phận Long Hưng(10)
Chợt thấy Thiên Lăng mộ(11)
Bèn hô quân đập phá...
Trong khi đó, Thoát Hoan
Đang trên đà thắng trận
Dẫn binh mã tiến lên
Vây đánh Thăng Long thành
Đánh mãi mà không được
Thoát Hoan về Vạn Kiếp
Quyết giữ núi Phả Lại
Và cả núi Chí Linh.
Trần Quốc Tuấn tiến binh
Sai người mau hạ trại
Rồi cho quân đánh phá
Từng mảnh trại quân Nguyên
Bị tấn công bất ngờ
Bấy giờ chúng hoang mang
Lương thực chúng cạn dần...
Tin: quân Nguyên rút lui
Kíp bay về Thanh Hóa
Vua Nhân Tông mừng vui
Rước Thượng Hoàng ra Bắc!
Chú thích:
(1) Nghìn hai trăm tám bảy: 1287
(2) Bốn châu ngoài bể: thuộc đảo Hải Nam
(3) 1 thạch thóc: tương đương 150kg gạo
(4) Ba nơi: có tên là Sa, Từ Trúc
(5) Cửa sông Đại Than: thuộc Hải Dương
(6) Phả Lại: thuộc tỉnh Hải Dương
(7) Chí Linh: thuộc tỉnh Hải Dương
(8) Giao Thủy: nằm ở cực Đông của tỉnh Nam Định, phía Nam và Đông
Nam tiếp giáp với biển Đông Việt Nam.
(9) Tháp Sơn: thuộc Đồ Sơn
(10) Long Hưng: thuộc phủ Tiên Hưng, tỉnh Thái Bình
(11) Thiên Lăng: lăng mộ Trần Thái Tông
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét