VIỆT NAM SỬ LƯỢC TRONG THƠ
VNSL: PHẦN BA - THỜI KỲ TỰ CHỦ
11/ QUÂN MÔNG CỔ XÂM PHẠM ĐẤT AN NAM:
Bấy giờ ở phương bắc
Thượng lưu Hắc Long Giang(1)
Có tộc người Mông Cổ
Giỏi cưỡi ngựa, bắn tên
Quân đội họ mạnh lên
Nhờ kỵ binh thông thạo
Nhờ vào Thiết Mộc Chân(2)
Đó là Nguyên Thái Tổ
Một vị vua lẫy lừng
Không ngừng gieo chinh chiến
Sải vó ngựa đi xa
Từ miền trung châu Á
Tới đông bắc châu Âu
Tới Ba Tư giàu đẹp
Rồi về đánh nước Kim
Tiến chiếm cả Triều Tiên
Yên ngựa quên ngơi nghỉ...
Thiết Mộc Chân khuất núi
Truyền ngôi lại cho con
Con truyền lại cho cháu
Đến thời vua Mông Kha(3)
Kha sai em trai mình
Tên là Hốt Tất Liệt
Đem binh đánh nước Tàu.
Trong chiến cuộc ngày ấy
Tất Liệt đã cử đi
Một cánh quân Mông Cổ
Tiến chiếm đất Vân Nam;(4)
Cầm đầu cánh quân đó
Là Ngột Lương Hợp Thai
Ông này tới Vân Nam
Sai sứ sang Đại Việt
Chiêu dụ Trần Thái Tông
Muốn Thái Tông thần phục
Về với vua Mông Cổ;
Trần Thái Tông tức giận
Cho bắt giam sứ thần
Rồi sai Trần Quốc Tuấn
Đem quân lên đất bắc
Lo giữ chắc sơn hà
Đó là năm đinh tỵ
Nghìn hai trăm năm bảy.(5)
Tướng Ngột Lương Hợp Thai
Kéo quân qua Đại Việt
Theo dòng sông Thao Giang(6)
Xuống đánh Thăng Long thành;
Trần Quốc Tuấn ít quân
Đánh không lại bọn chúng
Lui dần về Sơn Tây;
Quân Mông Cổ tràn tới
Mãi tận cuối sông Thao;
Sợ quân mình nao núng
Vua ngự giá thân chinh
Dẫn binh lên cự địch
Thế giặc như chẻ tre
Quân ta không chặn được
Thái Tông phải lùi binh
Xuống tận sông Hồng Hà
Vua đóng quân ở đấy;
Quân nhà Nguyên tiến lên
Đánh đuổi quân nhà Trần
Quân nhà Trần vẫn thua
Lui xuống Đông Bộ Đầu(7)
Thế giặc như dầu sôi
Vua, tôi bỏ kinh thành
Chạy về sông Thiên Mạc.(8)
Quân Nguyên vào Thăng Long
Thấy ba người sứ giả(9)
Bị trói, giam trong ngục
Có một người đã chết;
Tướng Ngột Lương Hợp Thai
Sai quân đi chém giết
Bất kể trẻ hay già
Dù nam, phụ, lão, ấu;
Chúng chẳng cần chừa ai
Khắp các nơi trong thành
Tanh mùi máu An Nam.
Tình thế quá nguy nan
Vua Thái Tông ngự thuyền
Đi tìm quan Thái úy
Là ông Trần Nhật Hiệu
Nhật Hiệu không nói gì
Cầm sào viết xuống nước
Có hai chữ mà thôi
Chữ viết rằng: Nhập Tống;(10)
Vua đi tìm Thủ Độ
Muốn hỏi kế ông này
Trần Thủ Độ nói ngay:
“Này, đầu tôi chưa rơi
Thời tôi xin bệ hạ
Đừng quá lo như thế!(11)”
Trước lời nói cứng cỏi
Từ vị Thái sư già
Nhà vua đã bình tâm.
Thời gian ngâm mấy tháng
Quân nhà Nguyên phạc phờ
Họ không quen thủy thổ
Ở xứ lạ quê người
Cả đoàn quân mệt mỏi;
Chớp lấy cơ hội này
Thái Tông bèn tiến binh
Đánh lên Đông Bộ Đầu;
Quân nhà Nguyên thua chạy
Vừa tới trại Quy Hóa
Bị thổ dân đánh chặn(12)
Bọn chúng lại thua to
Nhắm Vân Nam mà xéo!
Thế rồi, chuyện xảy ra
Nhà Tống ở bên Tàu
Tới ngày bị diệt vong
Cả cơ nghiệp nhà Tống
Rơi vào tay nhà Nguyên;
Vua Nguyên lúc bấy giờ
Chính là Nguyên Thế Tổ(13)
Đã dứt điểm nhà Tống
Chiếm trọn cả nước Tàu
Liền cử ngay sứ giả
Đòi vua ta triều cống
Đòi vua ta sang chầu;
Là vua một nước nhỏ
Trước quốc gia sừng sỏ
Thái Tông phải hòa hoãn
Vua sai Lê Phụ Trần
Sang Tàu làm thuyết khách
Hai bên thỏa thuận rằng:
Đại Việt sẽ triều cống
Mỗi ba năm, một lần.
Mùa xuân năm mậu ngọ
Nghìn hai trăm năm tám(14)
Thái Tông nhường ngôi vua
Cho con là Trần Hoẳng;
Lui hẳn về phía sau
Ngài làm Thái Thượng Hoàng
Dạy bảo con mọi lẽ
Dạy đường lối làm vua
Và cũng để phòng ngừa
Việc tranh giành ngôi báu
Giữa con, cháu hoàng gia.
Trần Thái Tông qua đời
Độ tuổi tròn sáu mươi
Làm vua nước Đại Việt
Ba mươi ba năm ròng
Một lòng vì nước non
Mười chín năm sau cuối
Ở ngôi Thái Thượng Hoàng
Cũng là vì nước non!
Chú thích:
(1) Hắc Long Giang:
tên một con sông ở phía bắc nước Tàu
(2) Thiết Mộc Chân: miếu
hiệu là Nguyên Thái Tổ, còn có tên gọi là Thành Cát Tư Hãn, vua Mông Cổ
(3) Mông Kha: hiệu là
Nguyên Hiến Tông, cháu nội người em trai của Thiết Mộc Chân
(4) Đất Vân Nam: gần với
biên giới nước Đại Việt, thời bấy giờ được
gọi là nước Đại Lý
(5) Nghìn hai trăm năm
bảy: 1257
(6) Sông Thao Giang:
thuộc tỉnh Hưng Hóa
(7) Đông Bộ Đầu: một bến
sông ở phía đông sông Nhị Hà, thuộc địa hạt huyện Thượng Phúc
(8) Sông Thiên Mạc:
thuộc về địa hạt huyện Đông An, tỉnh Hưng Yên
(9) Ba sứ giả: ba sứ
giả do Ngột Lương Hợp Thai cử đi chiêu dụ vua Trần Thái Tông, bị vua Thái Tông
tống giam
(10) Nhập Tống: ý muốn
nói theo vua Tống
(11) Câu nói chắc nịch của
Trần Thủ Độ: “Đầu tôi còn chưa rơi xuống đất, xin bệ hạ đừng lo!”
(12) Thổ dân đánh chặn:
chuyện này do chủ trại Quy Hóa(ở Lào Cai, Yên Bái), ông tên là Hà Bổng(người
Tày), đã chủ động chiêu tập thổ dân đón đánh quân Mông Cổ, chứ không phải do lệnh
nhà vua, nói lên tinh thần mạnh mẽ chống ngoại xâm của người Việt.
(13) Nguyên Thế Tổ: là
em của Mông Kha, tên là Hốt Tất Liệt; Hốt Tất Liệt lên làm vua Mông Cổ sau khi
Mông Kha chết. Hốt Tất Liệt chính là người đã đánh dẹp nhà Tống, thâu tóm toàn
bộ nước Tàu.
(14) Nghìn hai trăm năm
tám: 1258
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét