VIỆT NAM SỬ LƯỢC TRONG THƠ
VNSL: PHẦN BA - THỜI KỲ TỰ CHỦ
Chương IV: NHÀ LÝ(1010-1225)
I-
LÝ THÁI TỔ(1010-1028):
1/ THÁI TỔ KHỞI NGHIỆP
Tiểu sử Lý Công Uẩn:
Công Uẩn không có cha
Mẹ là bà Phạm thị
Là người làng Cổ Pháp(1)
Khi con bà lên ba
Bà cho con vào chùa
Được nhà chùa nhận nuôi
Lý Khánh Văn, sư thầy
Thương đặt tên cho bé
Gọi là Lý Công Uẩn.
Công Uẩn được ăn học
Làm quan nhà Tiền Lê
Đến chức Tả thân vệ
Điện tiền Chỉ huy sứ;
Bấy giờ vua bạo ngược
Khiến lòng dân oán căm
Họ chán ngán triều đình
Khi Lê Long Đĩnh mất
Có ông Đào Cam Mộc
Một vị quan trong triều
Bàn với sư Vạn Hạnh
Tôn Công Uẩn làm vua;
Lý Công Uẩn hồi đó
Đã ngoài băm lăm tuổi.(2)
Lên ngôi làm hoàng đế
Xưng là Lý Thái Tổ!
2/ DỜI ĐÔ VỀ THĂNG LONG THÀNH:
Thái Tổ tầm nhìn xa
Thấy đất Hoa Lư hẹp
Muốn mở mang đô hội
Cũng chẳng thể ra tay
Vậy nên, vào tháng bảy
Năm Thuận thiên nguyên niên
Một nghìn không trăm mười(3)
Vua Thái Tổ dời đô
Về đến Đại La thành
Thấy rồng vàng xuất hiện
Vua đổi tên Đại La
Gọi là Thăng Long thành(4)
Cổ Pháp và Hoa Lư
Vua cải thành hai phủ:
Thiên Đức và Trường An.
3/ LẤY KINH TAM TẠNG:
Thái Tổ sùng đạo Phật
Trọng đãi người tu hành
Dùng tiền trong ngân khố
Làm chùa và đúc chuông;
Tháng sáu năm mậu ngọ
Năm một nghìn mười tám(5)
Vua sai Nguyễn Đại Thanh
Cùng với ông Phạm Hạc
Đi sang Tàu thỉnh kinh
Kinh Tam tạng mang về
Cất trong kho Đại Hưng
Vua truyền cho khai triển
Mở trí lòng người dân
Giúp người người sống đạo!
4/ VIỆC CHÍNH TRỊ:
Để giữ yên mặt bắc
Vua sai sứ sang Tàu
Cầu phong nơi triều Tống
Vua Tống liền tuyên phong
Cho nhà vua Thái Tổ
Làm Giao Chỉ quận vương
Rồi lại gia phong nữa
Cho làm Nam Bình vương.
Phương nam tương đối ổn
Có hai nước gần kề
Đó là nước Chân Lạp
Cùng với nước Chiêm Thành
Cả hai vua nước ấy
Thường sang ta cống triều
Bang giao nhiều thuận lợi
Chốn biên cương thanh bình!
Bấy giờ ở trong nước
Nhất là mạn thượng du
Diễn Châu(6) là kế tiếp
Loạn lạc thường xảy ra
Nhà vua Lý Thái Tổ
Nhiều lần phải thân chinh
Mới dẹp yên được loạn.
Các hoàng tử khi ấy
Đều được vua phong vương
Và sai đi đánh giặc
Nên họ giỏi dùng binh!
Mọi việc ở trong nước
Vua đều rất lưu tâm
Cải tổ cho phù hợp
Cả nước non bấy giờ
Chia thành hăm bốn lộ
Riêng châu Hoan, châu Ái
Thái Tổ gọi là trại.
Bàn lại việc sưu thuế
Vua phân hạng như sau:
Hạng một:
Thuế ruộng, thuế ao đầm;
Hạng hai:
Thuế đất trồng dâu, bãi phù sa;
Hạng ba:
Thuế sản vật trên núi;
Hạng tư:
Thuế mắm muối đi qua quan ải;
Hạng năm:
Thuế sừng tê, ngà voi và thuế hương trên núi;
Hạng sáu:
Thuế đánh vào gỗ, tre, hoa, quả
Việc trưng thu sáu hạng thuế này
Các bậc công chúa được tin giao
Mọi việc đâu vào đấy
Vua lấy thế làm vui!
Nhà vua Lý Thái Tổ
Ở ngôi vị hoàng đế
Trị vì mười chín năm(7)
Khi tạ từ cõi thế
Tuổi thọ vừa năm lăm.(8)
Chú thích:
(1) Làng Cổ
Pháp: thuộc huyện Đông Ngạn, phủ Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh
(2) Băm lăm
tuổi: 35 tuổi
(3) Một
nghìn không trăm mười: 1010
(4) Thăng
Long thành: Hà Nội ngày nay
(5) Năm một
nghìn mười tám: năm 1018
(6) Diễn
Châu: thuộc tỉnh Nghệ An ngày nay
(7) Mười
chín năm: 19 năm
(8) Năm lăm:
55
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét